PRIJEDOR: SVIREPO UBISTVO SRPKINJE STOJICE KONDIĆ (55) U BUSNOVIMA - ZLOČIN BEZ KAZNE

Stojica Kondić je rođena 06. januara 1939. u Busnovima kod Prijedora gdje je i živjela sa članovima svoje porodice. Ubijena je kao civilna žrtva rata 13. oktobra 1995. na kućnom pragu tokom napada muslimanske vojske za vrijeme akcije "Južni potez". 

U Prijedoru se 30. maja već duže vrijeme dostojanstveno obilježavaju dva datuma - Dan oslobođenja Prijedora u Drugom svjetskom ratu 1942. od fašista i Dan odbrane grada, godišnjica napada muslimanskih paravojnih formacija u kojem je masakrirano 15, a ranjeno 26 građana Prijedora - pripadnika MUP-a, vojnika i civila.

RAT U PRIJEDORU POČEO SRPSKIM ŽRTVAMA

Rat u Prijedoru baš kao i u svim drugim opštinama počeo je srpskim žrtvama! U noći između 30. aprila i 1. maja 1992. kako što piše i na samoj spomen ploči u Kozarskoj ulici u gradu, "grupa muslimanskih ekstremista" ubila je dvadesetogodišnjeg mladića Radenka Đapu koji je krenuo na svoj posao. Đapa je bio policajac, uzoran mladić iz čestite porodice koji je svoj posao obavljao na profesionalan i perfektan način. Ubijen je u noći sa više metaka a Drago Bosančić svjedočio je pred Haškim tribunalom da su zločin počinili Muslimani iz mesta Puharska sa ciljem da izazovu međunacionalne sukobe i podignu tenzije. 

Zločini su usledili munjevitom brzinom pa su već 22. maja 1992. muslimanski vojnici ubili i ranili šestoricu mladića, Srba i Hrvata, pripadnika JNA kod mesta Hambarine. Ljudi su se vraćali svojim kućama, nisu dali nikakvog povoda da bi ekstremisti otvorili vatru na njih i počinili masakr. Hambarine su i u Drugom svjetskom ratu ostali upamćeni pa mjesto fašističko uporište. Tog 30. maja 1992. započeo je sveopšti napad na Prijedor i njegove građane.

Naoružani svim mogućim naoružanjem muslimanski vojnici iz okolnih sela krenuli su u svoj krvavi pir i osvajački pohod. Krenuli su na nedužnu srpsku najač - žene, djecu i starce koji su obavljali uobičajene poslove ne sluteći šta im se sprema. Pucali su ekstremisti na sanitetsko vozilo, na ljude koji su prevozili hranu, na kuće i stanove, svjedočiće preživeli. U besomučnom napadu muslimanskih formacija ubijeno je 15, a ranjeno 26 građana Prijedora. Najmlađa žrtva je bio Igor Knežević, dječak od sedamnaest ipo godina. Igor je jedna od prvih žrtava među djecom u ovom gradu. Kako navodi SRNA, svjedoci su ispričali da su muslimanski ekstremisti najpre ranili maloljetnog Igora a potom ga zarobili i zaklali u zaseoku Zajednice. 

NAMJERA MUSLIMANA JE BILO ISTRIJEBLJENJE SRBA

Grad Prijedor uspešno je  odbranjen 30. maja 1992. od muslimanskih  paravojnih formacija koji su izvršili napad na grad sa namerom da ponove scenarije iz Goražda, Konjica i ostalih bosanskohercegovačkih gradova gde je samo par dana ranije srpsko stanovništvo prognano, zatočeno u logore i u velikoj meri istrebljeno. Grad je odbranjen ali okolna prijedorska sela i zaseoci nisu bila tako zaštićeni. Ko zna koliko bi srpske djece bilo poklano a žena i djevojčica silovano da su muslimanski ekstremisti uspjeli u svojim bolesnim namjerama da okupiraju Prijedor i istrijebe Srbe. Tako bi smo obilježavali genocid nad srpskim stanovništvom iz 1992. isto kako obilježavamo i onaj iz 1942. godine, ali su srpski obilići na vrijeme spriječili masakre i odbili napad agresora, muslimanskih zločinaca. Tako je Prijedor umjesto mjesta velikog stradanja Srba postao mjesto spasa koji je u svoje okrilje prihvatio 150 000 protjeranih srpskih civila koje su sa kućnog praga prognale muslimanske formacije širom gradova i sela u Bosni i Hercegovini. Kakva monstrozna zlodjela bi doživjeli prijedorski Srbi pokazuju nam primjeri Sanskog Mosta, Konjica, Sarajeva, Srebrenice, Goražda, Zenice, Maglaja i desetina drugih gradova i mjesta gdje je tzv. Armija BiH imala vlast i gdje su 1992-1995 masovno ubijana srpska djeca, gdje su postojali zloglasni logori u kojima su silovale žene, od malenih djevojčica do starijih baka, gdje su srpski civili bacani u jame i masovne grobnice. Imali su takve namjere i sa Srednjoškolskim centrom u Prijedoru od kojeg su željeli da naprave svojevrstan logor za srpski  živalj i klanicu ali su u tome spriječeni.

Možda u samom centru Prijedora i nisu uspjeli da počine masovnija zlodjela, muslimanski ekstremisti su ipak vršili napade na okolna naselja ubijajući i Srbe i lojalne Muslimane.

U avgustu i septembru 1992. godine na više lokacija u Prijedoru i Kozarcu počinjeni su gotovo identični zločini. To se desilo u mestima Lamovita, Kozaruša, Podgrađe i Zecovi. Žrtve bi najčešće bile ubijene vatrenim oružjem nakon čega bi počinioci zapalili njihova tela u cilju prikrivanja zločina. 

GRANATIRANJE PRIJEDORA - ZLOČIN BEZ KAZNE

Žestoki zločini počinjeni su i u oktobru 1995. godine kada je 5. korpus muslimanske tzv. Armije BiH pokušao ponovo da napadne Prijedor i izvrši pokolj nad srpskim življem. Grad je bio prepun izbjeglica iz svih krajeva Bosne ali i Hrvatske a bošnjačke kukavice nemilosrdno su tukle granatama po samom gradu i okolnim mjestima. Bilans ovih napada bio je 55 ubijenih Prijedorčana (što domicilnih, što onih novopridošlih) i preko 190 ranjenih. 

Treba reći da je područje Prijedora bombardovano od strane udruženih agresorskih snaga (muslimanska armija+NATO) još ranije pa su od 9. do 10. septembra 1995. bombe zasule Omarsku, Jutrogoštu i Čarakovo da bi dva dana kasnije, bio bombardovan i radio-televizijski odašiljač na Lisini, koji je  bio potpuno uništen. To je dovelo do prekida svih veza. 

Dana 10. oktobra 1995. muslimanske formacije su počinile stravične zločine i etničko čišćenje srpskog stanovništva u Sanskom Mostu. Hiljade i hiljade izbjeglica iz Sanskog Mosta, Krupe i drugih opština koje su u međuvremenu pale, preplavilo je Prijedor i okolinu. Uz izbjeglice koje su ranije došle iz drugih okupiranih oblasti, Prijedor je ličio na jedan veliki izbjeglički kamp. U gradu je zavladala strašna panika i počelo se razmišljati o napuštanju Prijedora. Sredinom oktobra Prijedor se našao i na direktnom udaru artiljerije tzv. Armije BiH. 

Muslimanska vojska ubila je tih oktobarskih dana 244 srpska civila - građana Sanskog Mosta, od male djece do starih i nepokretnih ljudi koji su zagazili u desetu deceniju života. Iz pravca Sanskog Mosta snage tzv. Armije BiH krenule su ka Prijedoru u pokušaju da osvoje centar Potkozarja. Njihova artiljerija dejstvovala je po Prijedoru od 13. do 17. oktobra 1995. godine. Na uži dio grada palo je stotinu granata a mete su bile industrijska postrojenja i civilni objekti. Ipak, snage VRS sa područja Prijedora i okoline uspjele su da zaustave napredovanje neprijatelja i odbrane grad. Ovo je bio drugi put (prvi put 1992. godine kada je odbijen napad Patriotske lige na grad, borbe su se vodile u samom centru Prijedora) u Odbrambeno – otadžbinskom ratu da je Prijedor uspio da odoli neprijatelju.

Brojna sela u dolini Sane popaljena su i razorena a na području Prijedora najviše je stradalo mjesto Busnovi, koje se nalazi na samoj granici sa Sanskim Mostom. Kolone izbjeglica pokušavale su preko mosta da se domognu Busnova i ovdje pronađu spas i sklonište. Pod kišom granata, projektila i metaka izbezumljene srpske porodice jurišale su u ovo selo koje je postalo čudnovato mjesto spasa. Muslimanski agresor otvorio je ogromnu vatru iz pešadijskog i artiljerijskog naoružanja i tukao po civilnim ciljevima u Busnovima. Bilo je mnogo mrtvih i ranjenih, što mještana ovog sela, što izbjeglih Sanjana. 

Na kućnom pragu tog hladnog, sumornog, maglovitog i kišovitog 13. oktobra 1995. ubijena je Stojica Kondić, Srpkinja stara 55 godina. Bila je civil, žena, domaćica, nečija ćerka, sestra, majka i supruga koja je mučki i svirepo ubijena na svome ognjištu. Bila je kriva samo zato što je bila pravoslavna Srpkinja. Zločinački geleri ciljali su isključivo srpske civile. Nije u Busnovima bilo ni vojske, ni tenkova, ni rovova ni borbi. Bilo je samo preplašenog civilnog stanovništva, od male djece do nepokretnih staraca u posteljama. Krili su se mnogi po podrumima i skloništima pokušavajući da se zaštite od strašnih detonacija koje su odjekivale svuda. Ubijena je Stojica bez ikakvog povoda, iz nečijeg hira i mržnje. I ona je civilna žrtva rata, žrtva koju brojne nevladine organizacije iz Prijedora i Federacije BiH ne žele da spomenu. Njih zanimaju samo "nesrpske žrtve" dok srpske civile tako vješto ignorišu a neretko i minimiziraju i opravdavaju. Za zlodjelo nikad niko nije odgovarao mada se pred Sudom BiH vodi postupak protiv Atifa Dudakovića i drugih bošnjačkih vojnika za masakre počinjene u oktobru 1995. godine.

Samo na području Busnova ubijeno je i stradalo tridesetoro mještana srpske nacionalnosti čija su imena uklesana na velikom mermernom spomeniku.

Prema podacima IDC iz Sarajeva, tokom trajanja odbrambeno-otadžbinskog rata, ubijeno je 933 Prijedorčana srpske nacionalnosti. Najmlađe žrtve su bili Bojan Tubić, novorođenče Željke i Miroslava, koje je poživelo samo devet dana da bi 28.05.1992. preminulo u porodilištu u Banjaluci zbog nedostatka kiseonika usled muslimanske blokade. Prema podacima DIC "Veritas", među najmlađim registrovanim žrtvama na području Prijedora je i dvomesečna beba Andrijana Škorić koja je ubijena / stradala u avgustu 1995. godine. Najstarije žrtve su bile starice Stana Polić i Mara Sladović, stare po 93 godine, kao i Danica Draguljica koja je imala 92 godine. Na području čitave Prijedorske regije do danas nisu pronađeni posmrtni ostaci 135 Srba, od čega 83 civila i oni se od završetka rata vode kao nestali. 

U Prijedoru već dugo postoji ideja da se u tom gradu podigne spomen-soba gdje bi bile postavljene fotografije srpskih civila - žena, djece i starih osoba sa područja Prijedora ali i susjednih opština Sanskog Mosta, Bos. Krupe, Novog Grada, Ključa (kao i onih civ. žrtava čije su se porodice ovdje doselile) a koji su ubijeni i stradali od 1992. do 1995. Ova ideja još nije zaživjela ali vjerujemo da će gradske vlasti imati sluha za ove vapaje i molbe.