SEĆANJE NA ZLOČIN U DONJEM VAKUFU: MUSLIMANSKI EKSTREMISTI MINIRALI MOST, POGINULA DECA I CIVILI

Pred spomenikom smeštenim u porti manastira “Glogovac” položeno je cveće i pročitana je molitva u znak sećanja na početak ratnih dejstava u Donjem Vakufu i prve civilne žrtve u ovom gradu. Ovo veleletno spomen-obeležje podignuto je u znak sećanja na 411 Srba - žena, dece, starih i nemoćnih, branilaca koji su ubijeni u periodu od 1992. do 1995. tokom oružane agresije muslimanskih paravojnih formacija na Donji Vakuf. Pred tim spomen obeležjem koje je pretprošle godine osveštao episkop Bihaćko-petrovački Sergije prognani Srbi se prisećaju egzodusa iz Donjeg Vakufa, kao i svih ubijenih sugrađana. Najmlađa žrtva imala je dve a najstarija devedeset i tri godine.

Ratni užasi po srpsko stanovništvo ovog kraja započeli su upravo na današnji dan 30. aprila 1992. kada su muslimanski ekstremisti minirali gradski most prilikom čega je ubijeno petoro civila, među kojima i dvoje dece dok je više stanovnika ranjeno. Ovaj zločinački akt, najverovatnije naređen sa najvišeg vrha tadašnjeg bošnjačkog rukovodstva, bio je uvod u spiralu zločina koji će obeležiti čitav ratni period. Iako je zločina, napada i nasrtaja na Srbe bilo i tokom 1991. te u prvim mesecima 1992. godine, ipak je 30.04.1992. bio prekretnica koja odnela prve žrtve i dovela do egzodusa srpskog stanovništva.

Ovaj zločinački, teroristički akt imao je za cilj zastrašivanje srpskog stanovništva i predstavljao je jednu od metoda progona i pritisaka da se srpski živalj iseli i protera sa vekovnih ognjišta.

Mile Jovanović ispričao je da je srpski narod nakon tog 30.04.1992. počeo masovno da se iseljava u strahu za svoje živote: "Mnoge porodice, među kojima i moja, spakovale su svoje strane i pobjegle preko noći. Nisi bio siguran, naročito mi koji smo imali djecu, šta si trebao da čekaš da ti dođu na vrata i da ti ubiju najmilije, pogotovo što smo vidjeli šta se dešava u Sarajevu, ubistvo svata i srpskog policajca, pa napadi na Srbe u Podrinju, ubistva, smatrali smo da je najsigurnije da pobjegnemo".

Njegova sugrađanka Milanka rekla je da su mnogi Srbi od tog dana rasuti po svetu i da se nikada nisu vratili na svoje ognjište: "Muslimani su kasnije forsirali i priču, čuli smo od komšija, da je to bio legitiman cilj, da se to radilo da ne bi prolazila oklopna vozila JNA i tako, to naravno nije istina, ovdje nije bilo tenkova, to su uradili da nas zaplaše..kao primjer šta nas čeka a eto stradao je tu i muslimanski narod, nedužni ljudi svuda".

Da stvar bude još žalosnija most je kasnije imenovan po balkanskom krvniku Aliji Izetbegoviću čiji je režim odveo u smrt preko 100 000 ljudi što je dodatna uvreda za žrtve i njihove porodice.

U ovoj opštini prema popisu iz 1991. živelo oko 9.500 Srba, a prema poslednjem popisu u Donjem Vakufu živi 107 Srba dok ih prema najnovijim informacijama danas ima manje od pedeset. Reč je uglavnom o starijim ljudima, čija deca žive rasuta po svetu.

U eksploziji gradskog mosta 30.aprila 1992. godine  poginuli su Narcis Mlinarević /9/, Miodrag Marjanac, Alen Kačar, Safet Čavak i Enver Kulašin Cikota.

Tokom perioda agresije, Donji Vakuf je više puta bio napadnut, mnoga sela zapaljena i granatirana a postojali su i logori i zatočenički objekti za srpsko stanovništvo. Veliki broj civila ubijen je u poznatom masakru u mestu Bravnice gde je likvidiran 81 srpski civil, među kojima i osmoro dece. Tokom napada razorene su i devastirane brojne pravoslavne crkve, hramovi i kapele, kao i pravoslavna groblja, kulturni spomenici i društveni objekti.